Een hond heeft een baas en een kat heeft personeel. Daarnaast hecht een kat hoofdzakelijk aan zijn huis en niet aan zijn baas. Dat is de heersende gedachte. Maar klopt dat wel? Er zijn de afgelopen tien jaar een groot aantal wetenschappelijke onderzoeken naar het gedrag van katten gedaan. De uitkomst is verrassend.
Ik betoog al jaren dat niets menselijks de kat vreemd is. Mijn oordeel blijkt gedeeltelijk te kloppen met de bevindingen van wetenschappers. Ook katten kunnen last hebben van verlatingsangst. Verlatingsangst bij katten uit zich in onzindelijkheid, niet willen eten, overmatig miauwen, overmatig wassen en het vernielen van spullen wanneer de eigenaar afwezig is.
Toen mij ex vertrok naar een nieuwe liefde hadden we afgesproken dat zij één van onze drie katten zou meenemen. Het was een blauwe Pers die zij ook had betaald. De twee andere katten, een tabby Pers en een Brits korthaar smoke, had ik aangeschaft. Die zouden bij mij blijven. De drie katten waren gezamenlijk opgegroeid en elkaars maatjes. Dat merkte je aan alles. Ruzie, tussen de meiden (het waren poezen) kwam nooit voor.
Perzen zijn over het algemeen geen schootkatten. Ze lagen ook nooit bij ons op bed. Smokey kwam een enkele keer even kroelen. Des te opmerkelijker hun gedrag toen mijn ex vertrokken was, haar kat nog niet had opgehaald en ik regelmatig het uitgaanscircuit indook op zoek naar gezelligheid. Natuurlijk werden de katten goed door mij verzorgd. Ze kregen eten, lekkere hapjes en regelmatig een borstelbeurt. Maar ik bleef nog weleens een nachtje weg als ik een leuke dame in de kroeg getroffen had.
Op een dag kwam ik na een flinke stapavond thuis. Nadat ik de kattenbakken had verschoond en vers water en brokjes had neergezet, dook ik moe mijn bed in. Midden in de nacht werd ik wakker omdat ik bijna geen adem meer kon halen. Tot mijn verbazing lagen mijn drie katten om mijn hoofd. Dat was de reden dat ik bijna stikte. Hun boodschap aan mij was me onmiddellijk duidelijk: “baasje, we missen jou en het vrouwtje. Blijf alsjeblieft wat vaker thuis!”
De gezamenlijke actie van mijn drie katten deed me tevens beseffen dat ik ze niet van elkaar moest scheiden. Ik belde mijn ex op en vertelde haar dat ik met pijn in mijn hart besloten had dat zij alle drie de katten mocht meenemen. En zo is dat ook gebeurd. Hoe het verder met de poezen is gegaan weet ik niet. Met mijn ex heb ik nooit meer contact gehad.
Terug naar de wetenschap. Was mijn ervaring uniek? Nee, zeker niet. Katten hechten wel degelijk aan ons en niet omdat we ze te eten geven. Een kat raakt echter niet onmiddellijk in paniek als hij zijn baasje een tijdje niet ziet. Het is per slot een zelfstandig dier. Opvallend is wel dat een kat ongeacht of het een poes of een kater is, vrouwen eerder mist dan mannen. Waaraan dat ligt is niet duidelijk.
Een groep Zweedse onderzoekers heeft het gedrag van katten in reactie op afwezigheid van de eigenaar in een thuissituatie bestudeerd. Ze gebruikten daarvoor de ASS Test. Het baasje van de katten vertrok en er kwam een voor de katten onbekend persoon voor in de plaats. De resultaten van dit onderzoek laten zien dat katten blij zijn hun baasje weer te zien (en misschien zelfs te missen) na een periode van afwezigheid. De onderzoekers hebben het gedrag van veertien katten bestudeerd en keken naar uitingen van sociaal gedrag en stress voor, tijdens en na een periode van afwezigheid van de eigenaar. Het gedrag van de katten werd bestudeerd in twee condities, gedurende een periode van dertig minuten en gedurende een periode van vier uur.
Tijdens de hereniging waren er duidelijke verschillen! De katten spinden meer en strekten ook vaker hun lichaam uit wanneer de eigenaar vier uur was weggeweest. Dit Zweedse onderzoek laat zien dat de meeste katten het geen probleem lijken te vinden om vier uur alleen te zijn. Maar de sterkere uitnodiging tot contact vanuit de kat, wanneer zij haar eigenaar langdurig niet heeft gezien, wijst erop dat de eigenaar een belangrijk onderdeel van de sociale omgeving van de kat is.
Overigens beschikken katten ook over een fabelachtig geheugen voor geuren en geluiden. Ze herkennen de stem van hun baasjes naadloos maar ook de stemmen en geuren van hun plaaggeesten. Heb je een kat eenmaal iets naars aangedaan dan zal hij je altijd uit de weg gaan.
Kortom, vergeet dat een kat alleen om je geeft vanwege het veilige huis en zijn eten en drinken. Een kat kan wel degelijk van ons houden en laat dat ook merken door zijn gedrag. Maar het blijven persoonlijkheden. Dus de ene kat is aanhankelijker dan de ander.